دورکاری چیست؟ بررسی کامل یک سبک جدید از کار در شرایط کرونا

این روزها با تعطیلی مکان‌های عمومی و دفاتر کسب‌وکارها، کلمه دورکاری بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد! در این میان ممکن است برخی از افراد برای اولین بار با چنین کلمه‌ای مواجه شده و با آن غریبه باشند؛ اما جالب است بدانید که درصد قابل توجهی از افراد شاغل، عمده زمان فعالیت حرفه‌ای خود را به این شیوه سپری می‌کنند.

در این مقاله قصد داریم تا نگاه جزئی‌تری به این مدل از کار و فعالیت داشته و به بررسی انواع دورکاری و همچنین مزایا و معایب آن بپردازیم.. اگر به آشنایی بیشتر با این سبک از زندگی حرفه‌ای علاقه دارید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

دورکاری چیست؟

به بیان ساده، دورکاری (یا همان Teleworking) به معنای فعالیت در خانه و یا از راه دور و با استفاده از فناوری‌های ارتباطی مدرن است. در این شرایط شغلی، کارمندان بدون ملاقات حضوری با کارفرما قادر به فعالیت و پیشبرد اهداف سازمان و کسب‌وکار خود هستند. با فعالیت از راه دور می‌توانید فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای خود را در خانه و یا در هر محلی که به اینترنت و ابزار ارتباطی خود دسترسی داشته باشید، اداره کنید.

در این سبک از فعالیت، ابزار ارتباطی و دسترسی به یک اینترنت پرسرعت و پایدار نقش بسیار مهمی دارد. به طور معمول افراد دورکار با توجه به ماهیت فعالیت خود نیازمند استفاده از یک رایانه یا لپ‌تاپ، گوشی هوشمند، اینترنت پرسرعت و در مواردی یک حساب ایمیل، یک حساب در سرویس‌های ارائه دهنده ویدیو کنفرانس و همچنین یک دستگاه فکس خواهد بود. استفاده از چنین دستگاه‌هایی باعث خواهد شد تا شخص مهارت و توانایی‌های خود را از راه دور در اختیار کارفرما قرار داده و بدون نیاز به مراجعه حضوری و در ساعات مشخص به محل کار، توانایی کسب درآمد داشته باشد.

انواع دورکاری

دورکاری انواع مختلفی دارد. هر مدل از این فعالیت‌های از راه دور تفاوت اندکی با سایرین داشته و ممکن است برای دسته خاصی از مخاطبان جذاب باشد. در ادامه به معرفی انواع این مدل از فعالیت حرفه‌ای می‌پردازیم:

خود اشتغالی

یکی از رایج‌ترین روش‌های کار از راه دور، خود اشتغالی نام دارد. این روش که گاهی با نام فریلنسرینگ (Freelancing) نیز شناخته می‌شود، از محبوبیت بسیاری در بین افراد شاغل در حوزه‌های مربوط به خدمات رایانه‌ای، گرافیک و سایر حرفه‌هایی که به صورت مستقیم با رایانه‌های شخصی در ارتباط بوده و نتیجه و خروجی مشخصی دارند، برخوردار است. افراد خود اشتغال معمولاً به صورت پروژه‌ای و یا عقد قراردادهای کوتاه‌مدت، اقدام به همکاری با سازمان و کسب‌وکارهای دیگر می‌کنند. برخی از افراد خود اشتغال نیز ممکن است کسب‌وکار خود را اداره کرده و دارای کارمندانی نیز باشند. تمامی این‌ها می‌تواند بدون حضور فیزیکی و به صورت از راه دور اداره شده و صورت گیرد.

کار از راه دور

یکی دیگر از حالت‌های فعالیت از راه دور، استخدام و فعالیت در یک شرکت به صورت مجازی و از راه دور است. امروزه بسیاری از شرکت‌ها با چشم‌پوشی از حضور فیزیکی کارمندان در محل کار، اقدام به استخدام کارمندان با توانایی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز خود از سراسر کشور می‌کنند. در این شرایط شخص به صورت دورکاری به عنوان یکی از کارمندان یک شرکت در محل و شهری دیگر فعالیت کرده و در صورت نیاز با استفاده از ابزاری نظیر برنامه‌های آماده برای ویدیو کنفرانس، با کارفرما و مدیر شرکت خود ارتباط برقرار می‌کند.

دورکاری در منزل

در برخی شرایط مانند فعالیت پاره‌وقت و یا عدم امکان حضور فیزیکی در دفاتر کار به دلایلی نظیر شیوع بیماری‌های فراگیر مانند کرونا، برخی از کارمندان با وجود حضور در شهر محل کار، اقدام به انجام فعالیت‌های خود در خانه می‌کنند. کار در خانه چه به صورت خوداشتغالی، چه به صورت همکاری پاره وقت و چه در شرایط همکاری تمام وقت با یک شرکت و سازمان می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های موجود پیش روی کارمندان و کارفرمایان مطرح شود.

مزایای دورکاری

حتی با وجود گسترش جریان اطلاعات و ظهور سبک‌های جدید ارتباطاتی، عده‌ای از مردم همچنان دورکاری را به عنوان یک شغل واقعی قبول ندارند! اما با این وجود این سبک از فعالیت چه برای کارفرما و چه برای کارمندان آن مزایای خاصی را به همراه دارد. در ادامه به بررسی این مزایا می‌پردازیم:

مزایای دورکاری برای شرکت‌ها و کارفرمایان

فعالیت از راه دور باعث می‌شود تا ساعات فعالیت یک شرکت و سازمان منعطف بوده و از بازه سنتی ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر خارج شود. در این شرایط یک سازمان می‌تواند حتی به صورت ۲۴ ساعته فعالیت داشته و به ارائه سرویس و پشتیبانی به مخاطبان خود بپردازد. این مسئله به معنای امکان فرصت‌های شغلی بیشتر برای کسب‌وکارها و در نتیجه آن درآمدزایی بیشتر است. برخی دیگر از مهم‌ترین مزایای فعالیت از راه دور برای شرکت‌ها عبارتند از:

• کاهش هزینه‌ها: مانند هزینه‌های اداری و دفتری نظیر فضای کار، بهای برق، گرمایش و سایر هزینه‌های خدماتی رایج
• کاهش مشکلات مرتبط با حمل و نقل: برای مثال در این شرایط کارمندان یک شرکت تحت تأثیر آلودگی آب‌و‌هوایی و یا دیرکرد ناشی از ترافیک مسیر قرار نخواهند گرفت.
• گسترش بازه انتخاب و استخدام کارمندان: در شرایط فعالیت از راه دور شرکت‌ها می‌توانند بدون محدودیت در توجه به محل زندگی اشخاص و امکان حضور آنها در محل کار، از سراسر کشور و حتی سراسر جهان، کارمندان مناسب خود را انتخاب و استخدام کنند.

مزایای دورکاری برای کارمندان

در سمت مقابل، کار از راه دور برای کارمندان نیز مزایایی داشته و حتی ممکن است باعث افزایش بهره‌وری آنها شود. برای مثال در این شرایط ارتباطات دوستانه اداری و حواس‌پرتی‌های ناشی از گفت‌وگوهای متفرقه و مربوط به مشکلات شخصی کاهش خواهد یافت و کارمندان قادر خواهند بود تا با تمرکز بیشتری به کارهای خود رسیدگی کنند. برخی دیگر از مزایای دورکاری برای کارمندان عبارتند از:

• اتلاف زمان کمتر: با حذف مدت زمان تلف شده در مسیر رفت و برگشت به محل کار، کارمندان قادر خواهند بود تا از این زمان صرفه‌جویی شده برای استراحت بیشتر و یا فعالیت‌های مفید دیگر استفاده کنند.
• محیط امن و آسوده: در شرایط دورکاری محیط کار و فعالیت کارمندان، خانه‌های امن و راحت آنها خواهد بود.
• کاهش هزینه حمل و نقل: حذف هزینه‌ها و دردسرهای حمل و نقل به مسیر کار و خانه
• صرف زمان بیشتر با خانواده: توانایی اداره بیشتر امور مربوط به خانه و خانواده در کنار رسیدگی به فعالیت‌های شغلی
• کاهش هزینه اجاره دفتر و موارد مشابه: عدم نیاز به پرداخت هزینه‌های مربوط به محل کار برای افراد خوداشتغال و یا مالکان کسب‌وکارها

معایب دورکاری

با وجود تمامی این مزایا، دورکاری معایبی نیز دارد. همین معایب باعث می‌شود که این سبک از فعالیت برای تمامی افراد و کسب‌وکارها مناسب نباشد. از همین رو در ادامه به بررسی برخی از معایب آن می‌پردازیم:

معایب دورکاری برای شرکت‌ها و کارفرمایان

آیا فعالیت در خانه و یا از راه دور برای هر شغل و کسب‌وکاری مناسب است؟ مسلماً خیر! با وجود کاهش برخی از هزینه‌ها در شرایط دورکاری، شرکت‌ها در این مدل از فعالیت با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند. در ادامه برخی از این چالش‌ها را معرفی می‌کنیم:

• مشکلات امنیتی: در برخی از کسب‌وکارها اتصال کارمندان به یک شبکه سازمانی از راه دور ممکن است مشکلاتی را برای امنیت شبکه و امنیت سایبری آن سازمان ایجاد کند. این در حالی است که در یک محیط اداری، کارمندان از طریق سیستم‌های آماده و مطمئن به شبکه متصل شده و هیچگونه تهدیدی از این جهت شامل حال سازمان نمی‌شود.
• ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف: با وجود ارائه پلتفرم‌های آماده بسیار برای برگزاری جلسات به صورت آنلاین و از راه دور، همچنان ایجاد هماهنگی کامل بین بخش‌های مختلف و حتی اعضای یک تیم یک بحران بزرگ برای دورکاری است! در شرایط کار در یک محیط خاص، تمامی اعضای یک بخش دائماً با یکدیگر در ارتباط و هماهنگ هستند. با این وجود ایجاد هماهنگی از راه دور حتی برای برگزاری یک جلسه آنلاین بین ۳ یا ۴ نفر کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد.
• نظارت بر نحوه کار: یکی دیگر از مشکلات فعالیت از راه دور، امکان نظارت بر روند پیشرفت و توسعه کار است. برای مثال اگر شما مسئولیت یک تیم طراحی را به عهده داشته باشید، در چنین شرایطی تنها قادر خواهید بود تا بر طرح نهایی تیم خود نظر دهید. در چنین شرایطی در صورت عدم تأیید، بخش عمده‌ای از فعالیت انجام گرفته باید تکرار شده و انرژی و زمان بسیاری به هدر خواهد رفت. این در حالی است که در شرایط فعالیت در یک محیط فیزیکی و متمرکز، مدیر هر بخش نظارت دقیقی بر روند فعالیت اعضای تیم خواهد داشت و در صورت نیاز نکاتی برای اصلاح روند کار را به آنها گوشزد خواهد کرد.

معایب دورکاری برای کارمندان

فعالیت و کار از راه دور ممکن است با هر تیپ و شخصیتی سازگار نباشد! برای مثال در ادامه به برخی از مهم‌ترین چالش‌های این سبک از فعالیت برای کارمندان اشاره می‌کنیم:

• حواس‌پرتی در محیط غیر اداری: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های افراد دورکار و خوداشتغال، حواس‌پرتی‌های موجود در خانه و محیط‌های غیر اداری است. در یک محیط کاری ممکن است عواملی مانند نظارت‌های خارجی باعث متمرکز شدن حواس شما به کار شود؛ اما در محیط خانه همواره عواملی مانند برنامه‌های تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی و یا حتی کارهای مربوط به خانه، حواس شما را از کار دور کرده و ممکن است باعث بهره‌وری و کارایی شما شوند.
• تعاملات انسانی کمتر: همان‌ قدر که کاهش تعاملات انسانی می‌تواند به عنوان یک مزیت و عامل افزایش دهنده بازده کاری به شمار رود، در برخی موارد نیز ممکن است یک ایراد به حساب آید. کاهش تعاملات انسانی و چهره به چهره در طول زمان می‌تواند باعث خستگی زودهنگام در زمان کار در خانه و یا محیط غیر اداری شود.
• نمایش بار کاری و میزان فعالیت: در هنگام فعالیت از راه دور هیچ یک از کارمندان از میزان فعالیت و بار کاری همکاران خود اطلاعی ندارند. همین موضوع باعث می‌شود تا برخی همواره خود را کم‌کار تصور کرده و دچار عذاب وجدان شوند! از طرفی در مشاغلی که میزان درآمد بستگی به حجم کار انجام شده دارد، گاهی چنین مسائلی باعث بروز برخی مشکلات در تعیین دستمزد می‌شود.
• کاهش انگیزه برای فعالیت: در محیط کاری عوامل خارجی مانند نظارت دائمی و یا مشاهده فعالیت و سخت‌کوشی دیگران می‌تواند باعث انگیزه‌دهی به کارمندان برای فعالیت بیشتر و سخت‌تر شود. اما هیچ کدام از این عوامل خارجی در محیط خانه و یا فضاهای غیر اداری وجود نداشته و تنها منبع انگیزه‌ بخشی به کارمندان، اراده درونی خود آنها است!

بیشتر بخوانید: چگونه در زمان دورکاری تمرکزمان را از دست ندهیم؟

آیا کار از راه دور برای شما مناسب است؟

دورکاری یک شیوه فعالیت خاکستری است! به بیان دیگر این مدل از فعالیت نه یک روش بی‌نظیر برای تمام کسب‌وکارها و نه یک روش کاملاً ناکارآمد است. در صورت استفاده صحیح از مدل کار از راه دور، هزینه‌های اضافی کاهش یافته و امکان جذب افراد متخصص از سراسر کشور یا دنیا با بیشترین بهره‌وری را خواهید داشت. اما در سمت دیگر دور کاری ممکن است امنیت شبکه یک شرکت و خلاقیت، بازدهی و انگیزه کارمندان را با تهدید رو به رو کند.

به عبارت دیگر، مناسب بدون یا نبودن دورکاری به ۲ عامل بسیار مهم بستگی دارد. عامل اول ماهیت کار یک تیم و سازمان است. دسته‌ای از فعالیت‌ها به هیچ وجه برای دورکاری مناسب نبوده و در شرایطی نظیر شیوع بیماری و یا شرایط اضطراری دیگر، بهترین گزینه تعطیل کردن آنها است. اما برخی از فعالیت‌های حرفه‌ای بسته به نوع کار خود به خوبی با این سبک همخوانی داشته و هیچ ضرورتی برای انجام آنها در یک محیط متمرکز و فیزیکی نیست.

عامل دوم مربوط به ویژگی شخصیتی کارمندان می‌شود. برخی از افراد ترجیح می‌دهند تا به تنهایی و به دور از حواس‌پرتی‌ها و گزافه‌گویی‌های محیط کار به فعالیت پرداخته و تمام تمرکز خود را بر روی کار خود قرار دهند. در سمت مقابل برخی دیگر از افراد نیازمند برقراری تعاملات اجتماعی و عوامل انگیزشی خارجی هستند و کار در یک محیط غیررسمی برای آنها شبیه به یک کابوس است! با وجود چنین شرایطی، تصمیم به قبول یا عدم پذیرش فعالیت از راه دور با توجه به ماهیت فعالیت و روحیه کارمندان به عهده صاحبان شرکت‌ها است.

در این مقاله سعی داشتیم تا به صورت کامل به معرفی دورکاری پرداخته و در مورد انواع و همچنین مزایا و معایب آن بحث کنیم. به نظر شما چگونه می‌توان بازدهی در این شرایط کاری را افزایش داد؟ آیا تجربه فعالیت از راه دور با یک شرکت را دارید؟ نظرات و تجربیات مفید خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.