پنج مرحله‌ی اساسی چرخه عمر کسب‌وکار

درست از لحظه‌ای که تصمیم می‌گیرید یک کسب و کار جدید را شروع کنید، شما وارد چرخه عمر کسب و کار می شوید. این چرخه شامل تمام مراحل از جمله مرحله‌ی شروع و ایده کار، مرحله‌ی استارتاپ تا رشد، بلوغ و پیشرفت و همین‌طور موفقیت می‌شود. با نگاهی به هر مرحله از چرخه‌ی عمر کسب و کار، شما می‌توانید یک مجموعه‌ی منحصر به فرد از موانع برای مقابله و غلبه بر آن‌ها را ببینید.

پنج مرحله‌ی اساسی در چرخه عمر کسب و کار شما چیست؟ شما در کدام مرحله هستید؟

شما باید بتوانید در تفکرات خود در حیطه کار انعطاف پذیر باشید و استراتژی‌های خود را با حرکت رو به جلو و پیشرفت خود هماهنگ کنید. در واقع شما باید بتوانید از رویکرد‌های مختلف برای نفوذ در بازار مقابل استفاده کنید. برای مثال باید بدانید چه چیزی برای دستیابی به رشد و یا حفظ سهم بازار ضروری است. بر اساس گزارشات اخیر استارتاپ Genom، حدود ۹۰ درصد از کسانی که شروع به کار می‌کنند به علت اشتباهات فردی دچار شکست می‌شوند.

به طور کلی علت بیشتر این شکست‌ها، انتخاب‌های بد بنیانگذاران آن کسب و کار و یا عدم آمادگی آن‌ها برای شروع بوده است. چیزی که اغلب مردم به اشتباه از آن به “بدشانسی” یا شرایط بد بازار که خارج از کنترل آنها است یاد می‌کنند.

با آگاهی بیشتر از موقعیت خود در چرخه عمر کسب و کار شما می‌توانید کمی از بازار جلوتر حرکت کنید و کمی از شانس پا را فراتر بگذارید. هم‌چنین شما می‌توانید پیش‌بینی کنید که چالش‌های بالقوه و روانی که قرار است بر سر راه شما قرار بگیرند کی و کجا به وقوع خواهد پیوست. حتی با این شناخت شما می‌توانید بدانید که در کدام مرحله قرار دارید و برای انتقال به فاز بعدی یا به عبارت ساده‌تر برای داشتن پیشرفت و رشد و توسعه چه کارهایی باید انجام دهید.

به عبارت ساده‌تر شما می‌توانید برای داشتن یک کسب و کار موفق اهداف، اولویت‌ها و استراتژی‌های خود را پیش بینی کرده و با داشتن آگاهی از مراحل چرخه عمر کسب و کار قدم‌های بزرگ‌تر و مفیدتری بردارید.

پنج مرحله اساسی در چرخه عمر کسب و کار به شرح زیر است:

۱.  مرحله اول از چرخه عمر کسب و کار، دانه و توسعه

این مرحله ابتدایی از چرخه عمر کسب و کار شما است. مرحله‌ای که حتی قبل از به‌وجود آمدن استارتاپ شما شروع شده است. در این مرحله شما ایده‌ی کسب و کار خود را در اختیار دارید و آماده‌ی راه افتادن هستید. اما ابتدا باید به این نکته توجه کنید که استارتاپ شما چقدر می‌تواند واقعی و قابل اجرا باشد. در این مرحله شما باید مشاوره و نظرات فراوانی را به عنوان ایده‌های بالقوه برای کسب و کار خود از منابع بسیار زیادی تهیه کنید. منابعی مانند دوستان، خانواده، همکاران، همکاران و شریک‌های تجاری و یا هر متخصص صنعتی که ممکن است به آن دسترسی داشته باشید. در نهایت موفقیت کسب و کار شما می‌تواند به عوامل بسیار زیادی از جمله توانایی‌های فردی خودتان، آمادگی بازاری که تمایل ورود به آن را دارید و البته بنیان مالی و یا همان روش‌های تامین مالی شما بستگی داشته باشد. به‌عبارت دیگر می‌شود گفت این مرحله نوعی مرحله جستجوی روح کار است. جایی که شاید شما نیاز است که یک گام به عقب بردارید و امکان پذیری و احتمال اجرایی شدن کسب و کار خود را دوباره از نظر بگذرانید و هم‌چنین از خودتان بپرسید که آیا چه چیزهایی لازم است انجام دهید تا به موفقیت مورد نظر خود برسید.

۲. مرحله دوم از چرخه عمر کسب و کار، استارتاپ

هنگامی که شما به طور کامل ایده‌ی کسب و کار خود را مورد بررسی و آزمایش قرار دادید و مطمئن شدید که آماده انجام است، دیگر وقت آن رسیده است که شما آن را راه اندازی کرده و به‌یک استارتاپ تبدیلش کنید. برخی معتقدند این مرحله خطرناک‌ترین مرحله در تمام چرخه‌ی عمر یک کسب و کار است. در واقع، اعتقاد بر این است که اشتباهاتی که در این مرحله انجام می‌شود، می‌تواند سال‌های آینده‌ی شرکت و محل کسب و کار شما را تحت تاثیر قرار دهد و علت اینکه ۲۵ درصد از استارتاپ‌ها از زمان شروع تا پنجاه‌مین سال اجرای خود را نمی‌بینند، عموماً اشتباهات اساسی است که در این مرحله از چرخه‌ی عمر کسب و کار مرتکب می‌شوند. سازگاری در اینجا کلید اصلی حل معماست. در این مرحله بیشتر وقت خود را صرف بازخوردی می‌کنید که از ارائه محصول یا خدمات به مشتریان دریافت می‌کنید. این مرحله می‌تواند برای شما کمی گیج کننده هم باشد. در این جا است که سازگاری شما باعث می‌شود تا دوباره قدرت قبلی به دست بیاورید و بتوانید از بازخوردها، نقاط قوت و ضعف خود را دریافته و در جهت بهبود اوضاع از آن استفاده کنید.

۳. مرحله سوم از چرخه عمر کسب و کار، رشد و استقرار

اگر شما به این مرحله از چرخه عمر کسب و کار رسیده‌اید، یعنی اینکه کسب و کار شما توانسته یک منبع منسجم درآمد ایجاد کند و به طور منظم در حالت گرفتن مشتری‌های جدید می‌باشد. در این مرحله جریان نقدی شما باید بهبود پیدا کرده باشد. درآمدهای پی در پی شما باعث می‌شود تا هزینه‌ها بیشتر پوشش داشته باشند، در این مرحله باید شما منتظر افزایش میزان سود خود باشید. بزرگ‌ترین چالش برای کارآفرینان در این مرحله، تقسیم‌بندی مناسب زمان بین طیف وسیعی از خواسته های مورد نیاز شما- مانند مدیریت درآمد و افزایش درآمد، حضور مشتری، برخورد با رقبا، انعطاف پذیری نیروی انسانی و غیره- باشد. استخدام افراد هوشمند با مهارت‌های تکمیلی مورد نیاز برای شرکت شما امری ضروری است تا بتوانید بیشترین میزان توانایی شرکت را در این مرحله داشته باشید. بنابراین هر مدیر خوب و باهوشی می‌تواند زمان زیادی را صرف استخدام افراد مناسب کند. ضروری است در این مرحله نقش خود را به عنوان مدیر موسسه پر رنگ‌تر کنید. حتی اگر در خطوط جلوی رقابت هم باشید باید بدانید که چگونه تیم خود را با گسترش توانایی و مهارت ها در خط مقدم نگه دارید. اکنون دیگر زمان کار واقعی و ایجاد نظم و انسجام می‌باشد.

۴. مرحله چهارم از چرخه عمر کسب و کار، گسترش

شاید در این مرحله احساس روزمرگی و روتین بودن روش انجام کارها به شما دست بدهد. در این فاز شما باید به عنوان یک مدیر موسسه نقش خود را استحکام بخشیده باشید و تمام کارکنان و کارمندان شما سر جای خودشان به فعالیت بپردازند. در این مرحله شرکت شما به فکر ایجاد سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و گسترش افق‌های پیشرفت خود می‌باشد. شاید هم تصمیم داشته باشید دامنه فعالیت و گسترش شرکت خود را به مناطق جدید گسترش دهید. عموماً کسب و کار در این مرحله با رشد سریع درآمد و جریان نقدی همراه است، اما باید به شما هشدار بدهیم که در صورتی که همه چیز را ساده بگیرید، احتمال ایجاد مشکل هم هست. در امور بیزینس اگر شما نتوانید رو به جلو حرکت کنید به عقب بر خواهید گشت. شما می‌توانید بهترین راه ممکن را برای موفقیت مداوم خود از طریق برنامه‌ریزی دقیق ارائه دهید. همین‌طور می‌توانید با داشتن یک نگاه درست و دقیق به منابع خود، بالا بردن میزان تلاش‌تان، کم کردن هزینه های اضافی و همین‌طور با ایجاد یک دید متخصص، کیفیت فعلی محصول‌های ارائه شده، سود و بهره وری خود را بالا ببرید.

به یاد داشته باشید در حالی که داشتن یک مدل کسب و کار موفق پشت سر شما بدون شک یک مزیت به حساب می‌آید، اما این تضمین وجود ندارد که در جاهای دیگر هم همان پیش‌زمینه کار کند و یا همان پیشنهادات بتواند موفقیت‌های دوم را رقم بزند. گورستان کسب و کار مملو از سازمان‌ها و شرکت‌هایی است که بیش از حد در جا زده اند و یا به پشت سرخود نگاه کرده‌اند و شکست خورده اند. وظیفه شما در چالش‌های جدید این است که همیشه رو به جلو نگاه کنید و مقیاس و اندازه‌های خود را بدانید و برای به دست آوردن بهترین نتیجه بیشترین تلاش ممکن را بکنید.

۵. مرحله پنجم از چرخه عمر کسب و کار، بلوغ و امکان خروج

بعد از پشت سر گذاشتن موفق مرحله توسعه در چرخه عمر کسب و کار شما باید بتواند سود سالیانه سالم و ثابتی داشته باشد. در این مرحله است که برخی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تا هم‌چنان با سرعت بالای رقابت باشند. در حالی که شرکت‌های دیگر سعی می‌کنند از همان نرخ‌های رشد بالای خود لذت ببرند. می‌توان گفت در این جا کارآفرینان با دو گزینه مواجه می‌شوند: تلاش برای گسترش بیشتر و یا خروج از آن کسب و کار.

اگر تصمیم به گسترش بیشتر دارید، باید از سوالات مشابهی در مرحله توسعه داشتید استفاده کنید. سوالاتی مانند:  آیا کسب و کار من می‌تواند رشد بیشتری داشته باشد؟ آیا فرصت‌های کافی برای توسعه وجود دارد؟ کسب و کار من به اندازه‌ی کافی پایدار است؟ و شاید مهم‌ترین سوال این باشد که آیا به عنوان یک رهبر برای این شرکت، من آمادگی داشتن تلاش بیشتر در جهت گسترش شرکت را دارم یا خیر؟ در واقع اغلب شرکت‌ها در این مرحله اقدام به تعویض لیدر و یا رئیس شرکت خود می‌کنند و به جای او یک مدیر اجرایی جذب می‌کنند که  انرژی و آمادگی لازم را برای چالش‌های جدید داشته باشد. برخی از شرکت‌ها هم در این مرحله به دنبال فروش می‌روند. این می‌تواند فروش کلی شرکت و یا بخشی از آن باشد که این هم بسته به نوع شرکت متغیر است.

پیاده‌سازی چرخه عمر کسب و کار

به ‌یاد داشته باشید همه کسب‌وکارها لزوماً تمام مراحل از چرخه کسب و کار را تجربه نمی‌کنند. برخی از آن‌ها ممکن است پس از استارتاپ یا راه‌اندازی با رشد نجومی مواجه شود و بنیان‌گذاران شرکت ممکن است در همان مرحله تصمیم بگیرند که مستقیم از چرخه‌ی کسب و کار خارج شوند و شرکت را واگذار کنند. اما به طور کلی برای بسیاری شرکت‌ها نوعی شباهت به مراحل بالا در چرخه‌ی عمرشان وجود دارد. آگاهی از این مراحل می‌تواند به شما در پیش‌بینی آینده شرکت‌تان کمک کند، تا بتوانید با شناخت بهتر خود و تیم‌تان شانس موفقیت خود را به حداکثر برسانید. گرفتن تصمیمات درست در هر مرحله می‌تواند بسیار مهم باشد اما به‌یاد داشته باشید همیشه ترکیبی از مدیریت درست و احساسات درونی و علاقه‌مندی می‌تواند نتایج کار را درخشان کند.