تقسیم بندی بازار: تعریف، انواع و مثال‌های کاربردی تقسیم بندی بازار

تقسیم بندی بازار شامل جداسازی فرآیند تقسیم بندی مشتریان بالقوه به‌ گروه‌ها و بخش‌های مختلف بر اساس ویژگی‌های خاص آن‌ها می‌باشد. افرادی که در یک گروه قرار می‌گیرند دارای ویژگی‌های مشابهی بوده و حداقل یک یا چند جنبه‌ی مشترک را با هم دارند و برای هر یک از بخش‌های مشتریان، استراتژی‌ بازاریابی متفاوتی به کار برده می‌شود. 

دلایل زیادی وجود دارد که تقسیم بندی بازار را ضروری می‌کند. یکی از دلایل عمده فروشندگان در بخش بازار این است که آن‌ها می‌توانند مجموعه‌ای از بازاریابی سفارشی را برای هر کدام از بخش‌های خود ایجاد کرده و بر اساس آن‌ها می‌توانند محصولات تولیدی را تامین کنند.

در یکی از مقاله‌های مشهور بازاریابی، تقسیم بندی بازار را این‌گونه تعریف شده است: ” تقسیم محصول و جداسازی بازار به‌ عنوان استراتژی‌های بازاریابی”. تقسیم بندی بازار امروزه اساساً برای حل یک مشکل عمده بازاریابان انجام می‌شود؛ تقسیم بندی بازار به‌ آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند رقابت بیشتری در بازاریابی فردی داشته باشند و بتوانند جداسازی بازار را برای پیشبرد بهتر محصولات و راهبردهای ارتباطی با مشتریان انجام دهند. تقسیم بندی بازار می‌تواند شامل گروه‌های بسیاری باشد که بر اساس آن‌ها پایه و اساس بازاریابی شما انجام خواهد گرفت. این تقسیم بندی‌های پایه عبارت‌اند از تقسیم بندی براساس سن، جنسیت و غیره. سایر عوامل روان‌شناختی مانند نگرش، علاقه‌مندی و  ارزش‌ها نیز در تقسیم بندی بازار لحاظ می‌شود.

جنیسیت

جنسیت یکی از ساده‌ترین و مهم‌ترین پایه‌های تقسیم بندی بازار شمرده می‌شود. منافع، نیازها و خواسته‌های مردان و زنان در سطوح مختلف می‌تواند متفاوت از هم باشد. بنابراین بازاریاب‌ها برای راهبردهای مختلف بازاریابی و ارتباطی باید بر روی هر دو گروه متمرکز شوند. این نوع تقسیم بندی در موارد مختلفی مانند لوازم آرایشی، پوشاک، جواهرات و غیره دیده می‌شود.

گروه سنی

تقسیم بندی بازار از نظر گروه سنی مخاطبان، یک استراتژی عالی برای بازاریابی فردی به‌ حساب می‌آید. اغلب محصولات موجود در بازارهای جهانی در همه‌ی گروه های سنی استفاده نمی‌شوند؛ از این رو تقسیم بازار با توجه به‌ گروه‌های سنی هدف، می‌تواند راه خوبی برای بهبود راهبردهای بازاریابی و ارتباط بهتر و تبدیل نرخ مناسب‌تری برای مشتری باشد.

درآمد

درآمد مخاطبان شما می‌تواند میزان قدرت خرید آن‌ها را تعیین کند، که شامل یکی از عوامل کلیدی مهم برای تصمیم گیری در مورد فروش محصول و ارائه خدمات‌تان به‌ عنوان یک نیاز، خواسته یا حتی یک لوکس برای مشتریان است. بازاریابان معمولاً بازار هدف را با توجه به‌ درآمدشان به‌ سه گروه مختلف تقسیم می‌کنند که شامل گروهی با درآمد بالا، گروهی با درآمد متوسط و گروهی با درآمد پایین می‌شود.

این نوع از تقسیم بندی بازار هم‌چنین می‌تواند با توجه به‌ محصول، استفاده از آن و منطقه‌ی فعالیتی که شما در آن کسب و کار خود را دارید متفاوت باشد.

محل فروش

مکان‌هایی که مخاطبان شما در آن زندگی می‌کنند، بیشترین تاثیر را برای تصمیم آن‌ها بر روی خرید محصولات شما می‌گذارد. برای مثال فردی که در صحرای گرم زندگی می کند می‌تواند نیازمندی بیشتری برای بستنی نسبت به‌ فردی که در کوهستان زندگی می‌کند داشته باشد.

اشتغال

شغل، مناسب مانند درآمد می‌تواند بر روی تصمیم خرید مخاطبان شما تاثیر فراوانی بگذارد. نیازی که یک کارآفرین به‌ یک محصول احساس می‌کند، می‌تواند به عنوان یک کالای لوکس برای کارمند بخش معمولی و فرد معمولی به حساب بیاید. 

استفاده محصول

تقسیم بندی بازار از نظر استفاده از محصولات یعنی اینکه یک کاربر چقدر می‌تواند به ‌عنوان یک مصرف کننده پر مصرف، با مصرف معمولی و کم مصرف برای محصولات شما شناخته شود. 

شیوه‌ی زندگی

با استفاده از تقسیم بندی براساس شیوه زندگی مشتریان خود می‌توانید، شناخت بهتری نسبت به مشتریان خود به دست آورید. این نوع تقسیم‌بندی بازار می‌تواند شامل مجموعه‌ای مانند وضعیت زناشویی، منافع، سرگرمی‌ها، مذهب، ارزش‌ها و دیگر عوامل روانشناختی که برای تصمیم گیری افراد تاثیر می‌گذارد، باشد.

۴ نوع رایج تقسیم‌ بندی بازار 

۱. تقسیم‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های جمعیت شناسی: رایج‌ترین نوع تقسیم بندی بازار است که براساس متغییرهایی مانند سن، جنسیت، تعداد اعضای خانواده، درآمد خانواده، شغل، مذهب، نژاد و ملیت تقسیم بندی می‌شود.

 ۲.  تقسیم‌بندی بازار بر اساس براساس رفتار یا تقسیم‌بندی ویژگی‌های رفتاری: این نوع تقسیم بندی براساس رفتار و تصمیم‌گیری مشتریان انجام می‌شود.

۳. تقسیم‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های روانشناسی یا تقسیم‌بندی روانشناختی: این نوع تقسیم بندی براساس شیوه زندگی افراد، فعالیت‌ها، منافع و نظرات آن‌ها برای تعریف بخش بازاریابی استفاده می‌شود. تقسیم‌بندی روانشناختی کاملاً مشابه تقسیم‌بندی رفتاری است. اما در این نوع از تقسیم‌بندی بازار جنبه‌های روانشناختی رفتار خرید مصرف کننده مورد توجه قرار می‌گیرد.

۴.  تقسیم‌بندی بازار بر اساس مناطق جغرافیا یا تقسیم‌بندی جغرافیایی: در این نوع تقسیم بندی، مردم یا گروه مشتریان را براساس مناطق جغرافیایی تقسیم می‌کنند. مشتریان بالقوه نیازهای مختلفی را براساس جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنند، نیاز دارند.

مثال‌هایی از انواع مختلف تقسیم بندی بازار

تقسیم بندی بازار یک عمل بسیار مقبول در میان تمام صنایع می‌باشد. اما به‌ طور کل در هر صنعت و هر کسب و کاری می‌تواند تقسیم بندی بازار منحصر به‌فرد خود را هم داشته باشد.

برای  مثال شرکت‌هایی که غذای سالم و مغذی تولید می‌کنند، ممکن است محصول خود را بیشتر به‌ افراد سالخورده برسانند. این در حالی است که تقسیم بندهای بازار فست فودهای زنجیره‌ای عموماً براساس جمعیت جوان و نوجوان می‌باشد.

برندهای ورزشی اغلب بازار را با توجه به‌ ورزش‌هایی که طرفدار بیشتری دارد تقسیم بندی کرده و محصولات خود را عرضه می‌کنند؛ به‌ این ترتیب آن‌ها محصولات خاص ورزشی را به‌ مخاطبان مناسب همان ورزش ارائه می‌کنند.

تقسیم بندی بازار یک روش بسیار مناسب برای بازاریابان است و از آن طریق می‌توانند به‌ کاهش هزینه‌های بازاریابی و افزایش درآمد کسب‌وکار کمک کنند. تقسیم بندی بازار به‌ بازاریابان کمک می‌کند تا آن‌ها برنامه‌ریزی خود را مشخص کرده و از این طریق بتوانند نتایج بهتری به‌ دست بیاورند. در نهایت تقسیم کردن بازار به‌ آن‌ها کمک می‌کند که با ایجاد بخش‌های کوچک‌تر پایه‌ی فروش اقتصادی بهتری را تولید کنند.

منبع: feedough